In de OK! methode richt de stap ‘Implementaties opzetten en beheerst uitvoeren’ zich op het gestructureerd opzetten en uitvoeren van projecten. Getraind en opgeleid worden als projectprofessional, betekent vanuit het OK! denken dat je de focus onder andere leert zetten op de effecten die de gebruikersorganisaties kunnen realiseren met het project dat jij voor hen maakt. Waar kijk je naar en hoe breed kijk je om die effecten te bepalen? Wanneer lever je waarde?
Wat is waarde?
In de ICBversie4, uitgewerkt in de Nederlandse examengids IPMA, worden de volgende bronnen van belang genoemd.
- Klanten & markten
- Grond en grondstoffen & natuur
- Productiemiddelen
- Infrastructuren
- Menselijk talent
- Wetten en verdragen
- Cultuur & maatschappelijke cohesie
- Kapitaal
Als we in de trainingen dan vragen om het eigen project te koppelen aan één van deze bronnen, ervaart iedereen direct: ‘o ja, dáár bouw ik aan mee!’ Projectmanagers van TenneT aan de infrastructuur; projectmanagers van Marel aan productiemiddelen voor de food industrie; projectmanagers van Malkander aan maatschappelijke cohesie; et cetera.
Via het doorvragen, ontstaat enig – wie kent de innerlijke overwegingen van alle belanghebbenden? – inzicht in de uiteindelijke waarde die verschillende belanghebbenden aan de projectrealisatie kunnen ontlenen, zoals bijdragen aan:
- Ontwikkeling menselijke waarde of in UN sustainable development goals geformuleerd: geen armoede; geen honger; geen honger; goede gezondheid en welzijn; goede kwaliteit onderwijs.
- Ontwikkeling sociaal relationele waarde of in UN sustainable development goals geformuleerd: gender gelijkheid; terugdringen ongelijkheden binnen en tussen landen; vrede, gerechtigheid en sterke instituties; aangaan van partnerships voor ontwikkelen van balans.
- Ontwikkeling van de natuur, waarvan de mens onlosmakelijk deelgenoot en ook afhankelijk is, want zonder zuurstof, water, warmte, grond geen leven of in UN sustainable development goals geformuleerd: gerichte klimaat acties; zorg voor het leven onder water; zorg voor het leven op het land.
- Ontwikkeling van fysieke infrastructuren die de bovenstaande drie waarden dienen of in UN sustainable development goals geformuleerd: schoon water en sanitaire voorzieningen; duurzame steden en communities; beschikbare duurzame energiebronnen; veerkrachtige infrastructuren, duurzame industrie en effectieve innovatie.
- Ontwikkeling van wijsheid die we samen hebben opgebouwd of in UN sustainable development goals geformuleerd: goede kwaliteit onderwijs; fatsoenlijke werkomstandigheden en duurzame economische ontwikkeling; verantwoordelijke productie en consumptie.
- Ontwikkeling van financiële waarde? Hé, bijzonder, hier is niet direct een sustainable development goal aan te koppelen. Klopt ook! Geld is ten diepste een middel, geen doel! Toch? En bij het ‘toch?’ hoor ik mijn vader zeggen: ‘als het oog gericht is op de Mammon, gaat de echte waarde verloren!’
Deze waarden zijn ontleend aan de six capitals van het IIRC model (zie figuur 1). Het is één van de internationale modellen die organisaties bewust maakt hoe met concreet meetbare criteria gewerkt kan worden aan de concretisering van een geïntegreerd en consistent sociaal, ecologisch en financieel beleid, gebaseerd op de European Sustainability Reporting Standard (ESRS).
Figuur 1: IIRC model
De houding die je kunt aannemen bij de ontwikkeling van deze waarden, zet ik even in twee hoofdgroepen neer: het verticale denken en het horizontale denken!
Verticaal denken
In maart 2022 leven we in een wereld waar …
- Marioepoel en andere delen van Oekraïne worden gebombardeerd … om belangen te dienen.
- Het klimaat opwarmt … om belangen te dienen.
- Grond verarmt … om belangen te dienen.
De bronnen van belang die zijn opgebouwd en die je dient, kunnen heilig worden verklaard, omdat het enkelvoudige belang in het denken en doen voorrang krijgt boven het meervoudige belang. De schakels in de ketens van grondstoffenleverantie tot en met gebruik van het eindproduct, streven ieder voor zich naar ‘de sterkste willen zijn’ of op z’n minst naar ‘het behoud van de eigen positie’ of op diepere gevoelslagen zelfs ‘de eigen cultuur’. Met als gevolg dat de winst die de ene partij boekt, vaak verlies oplevert voor een andere partij in de keten. Dat is verticaal denken. De staafdiagram van het eigen belang laten groeien, terwijl elders in de keten (of daarbuiten) de staafdiagram van een ander op dieprood komt te staan. Verwerving van kilogrammen goedkope, schaarse grondstoffen die de natuur en het sociale leven van mijnwerkers uithollen en tegelijkertijd de marge-portemonnee van hen die zich eigenaar hebben verklaard van deze grondstoffen; hen die er toegevoegde waarde producten van maken en deze verkopen aan de midden klassen voor een niet al te hoge consumentenprijs. Een systeem waar belangen worden opgebouwd en veilig gesteld, terwijl tegelijkertijd – vanuit het nu naar de toekomst doorgeredeneerd – de essentiële waarden ‘gezonde natuur’ en ‘geen armoede’ dieprood kleuren. De geïntegreerde keteneffecten van gerealiseerde output, leiden vanuit dit denken tot een onhoudbare disbalans.
Horizontaal denken
Hoe komen we samen tot projecten die gestoeld zijn op horizontaal denken? Projecten die een evenwichtige meervoudige waarde opleveren voor alle betrokken belanghebbenden. Waar overtollige winst, weer terugvloeit naar plekken waaruit die winst onttrokken is, zodat ook die plek duurzaam kan blijven bestaan. Projecten die gericht zijn op het realiseren van ‘in alle opzichten positieve geïntegreerde keteneffecten van gerealiseerde output’ die voor belanghebbenden – mens, dier, plant, aarde, lucht, water, licht – tot een evenwichtige meerwaarde leiden. Projecten die gericht zijn op balans in alle waarden over de breedte van de gehele keten, inclusief dat wat zich afspeelt binnen de muren van de organisaties zelf. Hoe leren we samen werken aan systemen die pure win/win/win-waarde creëren, vanuit erkenning van pijnlijke ongelijkheden die gezien kunnen worden tussen mensen en tussen mens & natuur? Om antwoorden te vinden kunnen we denkrichtingen en voorbeelden volgen. Een denkrichting is bijvoorbeeld de gedachte van Latour ‘dat we manieren waarop we de aarde gezond kunnen houden diepgaand moeten leren doorgronden’ of de omkeer gedachte van Wijffels ‘dat we de afgelopen eeuwen met natuur en arbeid kapitaal hebben opgebouwd en de komende eeuwen met kapitaal natuur en arbeid weer moeten opbouwen, vanuit de wetenschap dat de belangen groot zijn!’
Voorbeelden
De voorbeelden die we tijdens trainingen graag gebruiken, zetten we in dit artikel maar even neer als een link naar waardevolle bronnen van informatie:
- https://www.india.bluematch.org/passion – Bluematch: Rookvrij koken in India met EcoStoves and EcoPellets, met de potentie om de gehele CO2 uitstoot van Nederland te compenseren! Zie in figuur 2 de principes van BlueMatch.
Figuur 2: Principes BlueMatch
- https://www.interface.com/EU/nl-NL/duurzaamheid/onze-reis-nl_NL – Interface: Geen negatieve impact mogelijk? Ja, dat is mogelijk!;
- https://eosta.nl/nl/ – Eosta: De positieve impact van al ons verkochten groente 7 fruit; inclusief voorbeelden van boeren die aantoonbaar laten zien dat
- https://studiowae.nl/ – Studio Wae: We make beautiful things from wa(e)ste
- https://pure-energie.nl/ – Pure energie: wind- en zonne-energie uit energie-coörperaties Nederland; volgens de Consumentenbod ‘de groenste stroom’.
- https://www.nijhuisindustries.com/innovations Nijhuis industries: Game-changing solutions in waste and (waste)water
- https://www.dsm.com/nederland/nl_NL/home.html DSM: Een wereldwijd bedrijf dat vanuit wetenschappelijke basis de gezondheid van mens, dier en planeet verbetert
Horizontaal denken bestaat en zet zich steeds dominanter op de kaart. Er groeit een diep besef, ondanks de nog breed en diep aanwezige verticale denk- en doe-systemen, dat de gehele breedte en diepte van de voortbrengingsketen meegenomen moet worden in het denken over waardevolle oplossingen. En dat start simpelweg bij de gedachte: ‘handel ik horizontaal of verticaal?’ Of anders gevraagd: ‘wat geef ik terug om ervoor te zorgen dat hetgeen ik neem om mijn belang te dienen in balans blijft met de belangen van anderen en het andere?’ Je bent nu eenmaal, omdat al het andere is.
Jouw leiderschap
Projectprofessionals weten als geen andere hoe belangrijk de ander en het andere is. Projecten die ze leiden, zijn immers afgestemd op de eisen en wensen van opdrachtgevers, gebruikersgroepen en ook de belanghebbenden in de omgeving die door het project geraakt worden. Ze weten dat het product dat ze met de projectteams leveren, doelen en belangen dient. Onmiskenbaar komen bij het maken voor keuzen voor projecten die je wilt leiden, ethische vraagstukken voorbij. Wat is de echte waarde die je als mens wilt realiseren? Is je uitgangspunt een verticaal denksysteem of een horizontaal denksysteem? Schrijf je net als Levinas de Ander en het Andere met een hoofdletter, omdat je weet dat het zonder hen en het niet kan.
Tijdens onze training ‘Strategieontwikkeling met de OK! methode’ en de ‘IPMA trainingen’ van onze partner De Project Academie prikkelen we deze denkwijzen. We beseffen ten volle dat verticale denkwijzen wijd verbreid zijn en dat het belang van je eigen organisatie gediend moet zijn om op z’n minst daar de effecten van het resultaat waaraan je werkt te realiseren. Tegelijkertijd oefenen we manieren van kijken, waarmee het doelperspectief van de opdracht gevende organisatie op een open en verbindende manier verbreed en verrijkt kan worden, zodat de effecten van gerealiseerde output – the outcomes – een meer centrale plaats krijgen in het denken en doen.
toekomstbestendig ondernemen?
neem nu contact met ons op voor uitvoering van een OK!-quickscan
Het OK! adviestraject heeft ons als managementteam geholpen elkaar beter te begrijpen, de methodische aanpakken als gemeenschappelijk instrumentarium te benutten. Daarnaast hebben wij er een partner voor de verzekeringswereld bij die bijdraagt aan reductie van schadelast voor ondernemingen en omgeving.
